De Tijd - 29 augustus 2023

Nieuwe opleiding in onderwijs: laadpaalinstallateur


Alle secundaire scholen van het Provinciaal Onderwijs Vlaanderen lanceren vanaf 1 september de opleiding laadpaalinstallateur. Ze krijgen hulp van enkele laadpaalproducenten. ‘Opleidingen worden de grootste uitdaging van de laadpaalsector.’

Fier kijken de directeur en de praktijkleerkracht naar hun gloednieuwe speeltje: een wit-zwarte laadpaal in het midden van het imposante praktijklokaal van de PISO-school in Tienen. Straks stromen hier vijfde- en zesdejaars binnen. Voor het eerst zullen ze zich kunnen onderdompelen in de snufjes van een laadpaal.

Het is een primeur in Vlaanderen. Voor het eerst wordt in middelbare scholen een opleiding laadpaalinstallateur georganiseerd, vaak als onderdeel van de richting elektrotechnicus en industriële gebouwenautomatisering. In 13 secundaire scholen van het Provinciaal Onderwijs Vlaanderen zullen zo’n 500 leerlingen aan de slag gaan met 60 gloednieuwe laadpalen.

De opleiding kwam tot stand met de hulp van de bedrijfswereld. Zes spelers - Powerland, Venton, Blitz Power, Alfen, BMW Group en NV Interparking - schonken de laadpalen aan de scholen. De winst voor hen is duidelijk.

‘De sector smeekt om volk’, zegt Yves Vercammen, countrymanager bij Alfen, het beursgenoteerde Nederlandse laadpalenbedrijf dat de PISO-school in Tienen en Wijnpers in Leuven in totaal zes laadpalen gaf. ‘Geregeld hangen onze installateurs aan de telefoon om te klagen dat ze geen volk vinden.’


Wachttijd
Het gebrek aan arbeidskrachten maakt dat de wachttijd vaak hoog oploopt. ‘Soms moeten klanten zeer lang wachten’, zegt Vercammen. ‘Dat is een beetje absurd. Een particulier die zijn oog heeft laten vallen op een elektrische wagen en een laadpaal wil, moet binnen twee weken geholpen kunnen worden. Hetzelfde gaat op voor de publieke sector, die vaak nog eens een duurzaamheidsquotum moet halen.’

Door hun schouders onder de opleiding te zetten hopen de bedrijven dat binnen een relatief korte tijd jonge en goed opgeleide vakmensen de arbeidsmarkt instromen. Vandaag leren installateurs de stiel ‘on the job’, maar dat is niet meer haalbaar. ‘We hebben dringend nood aan installateurs die via het reguliere onderwijs alle laadpalenexpertise onder de knie hebben en onmiddellijk inzetbaar zijn.’

Jochen De Smet, de voorzitter van de sectorvereniging EV Belgium, noemt opleidingen de grootste uitdaging van de laadpalensector. ‘Laadpalen zijn een combinatie van hardware en software. Dat kwam tot nu niet samen in de opleidingen. Via het volwassenenonderwijs kon het wel, maar als we substantieel meer werkkrachten willen, moeten we het probleem bij de kern aanpakken: het secundair onderwijs.’

De kans op werk is 100 procent, zegt De Smet. Hij verwijst naar de veelbelovende cijfers voor de sector. Het aantal laadpalen in Vlaanderen is in een jaar tijd bijna verdrievoudigd. Vandaag zijn er meer dan 7.500 plekken waar elektrische auto’s hun batterij snel kunnen herladen. Zowel publieke als private laadpalen zitten in de lift. Van grote energiereuzen als Engie en TotalEnergies tot start-ups als Sparki en Electra: alle springen ze op de kar.

‘Kijk ook eens naar de toekomst’, zegt De Smet. ‘Tegen het eind van dit jaar moet de 200.000ste elektrische wagen op de Belgische wegen rijden. Tegen 2027 zouden we er al 1 miljoen tellen, in 2030 2 miljoen. Dat is de helft van alle wagens in België. Als je weet dat je voor elke tien elektrische auto's één laadpaal nodig hebt, is de berekening snel gemaakt.’ Maar hoe mooi de cijfers voor de sector ook zijn, zonder installateurs lukt het niet.

Complex
Om de opleiding te laten aansluiten met de modernste technieken stuurde het provinciaal onderwijs zijn praktijkleerkrachten op een bijscholing in drie provincies in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel. Ze moeten hun expertise doorgeven aan de leerlingen. 

Zo’n bijscholing was geen luxe, zeggen de praktijkleerkrachten in PISO. Een laadpaal is complexer dan het oog doet vermoeden. Naast de fysieke installatie moet de paal als grootverbruiker ook slim zijn. Hij moet kunnen communiceren met andere elektriciteitspunten in huis, met de zonnepanelen, met de warmtepomp en eventueel ook met de werkgever als die de factuur van het opladen betaalt. ‘Het is meer dan alleen de paal in de grond vijzen’, zegt De Smet.

Het Provinciaal Onderwijs Vlaanderen, een kleinere speler in het onderwijslandschap, hoopt met de opleiding een voortrekkersrol te spelen. ‘Ook in andere netten zou deze logische opleiding dringend haar weg moeten vinden’, zegt Griet Mathieu, directeur van het Provinciaal Onderwijs Vlaanderen.

En Wallonië moet mee op de kar springen, zegt de sector. België is een van de laadpaalkampioenen, maar driekwart ervan staat in Vlaanderen. ‘Een voorzichtige inhaalbeweging in Wallonië is begonnen’, zegt Vercammen. ‘Daar ligt een enorme markt te wachten.’